Kendi Odaklı Olmanın Nedenleri

Bencillik…Duyunca biraz rahatsız oluyoruz, değil mi?Ama dürüst olalım — hepimiz zaman zaman yapıyoruz.

Mesela…Hiç ofiste son kahveyi aldınız mı?Peki o sırada “aman, ne olacak canım” dediniz mi?Ya da trafikte birine yol vermemek için “acil bir işim var” bahanesini kullandınız mı?

İtiraf etmeyin… sadece kafanızda düşünün.Ben de yaptım.Ve tahminimce, yalnız değilim.

İlginç olan şu:Bencillik çoğu zaman bilinçli bir karar değil.Bu, tıpkı telefonlarımızın “fabrika ayarları” gibi…Bizim de insan olarak varsayılan ayarlarımız var.Ve o ayarlardan biri, önce kendimizi düşünmek.

Peki neden?Neden bazen sadece kendimize odaklı oluyoruz?

Gelin, bu varsayılan ayarın örtülü nedenlerini birlikte açalım.

1️⃣ Özgüven Eksikliğinin Kamuflajı

Bencillik her zaman “fazla özgüven” demek değil.Bazen tam tersi — düşük özsaygının üzerini kapatmak için takılan parlak bir mont.İçeride “yeterli miyim?” sorusu var,ama dışarıda “önce ben” görünür.Bu, güç gösterisi gibi görünse de çoğu zaman kırılganlığın maskesidir.

2️⃣ Hayatta Kalma Modu

Bazılarımız bu ayarı çocuklukta yükler.Çünkü bize hep şu kod verilmiştir:

“Önce kendini kurtar.”Böyle bir kodla büyüyen biri, başkalarını önceliklendirmeyi hiç öğrenmemiştir.Niyet kötü değildir, ama sonuç aynıdır: önce ben.

3️⃣ Korku ve Güvensizlik Tetiklemesi

Kaynaklar azalırsa?Fırsatlar elimden alınırsa?İnsanlar beni yarı yolda bırakırsa?

Bu korkular, sistemi otomatik olarak “önce ben” moduna geçirir.Tıpkı internet gidince telefonun kendi verisini açması gibi —oto-koruma modu devreye girer.

4️⃣ Çocuklukta Yüklenen Yazılım

Hangi evde, hangi kültürde büyüdüğün, senin “otomatik pilot” davranışlarını belirler.“Önce sen” diyen bir ortamda yetiştiysen,bu davranış normalleşir.Ve fark etmeden varsayılan ayar olarak taşırız.

5️⃣ Sistemin Bencilliği Ödüllendirmesi

Bazı şirketler, bazı toplumlar…Açıkça söylemeseler de “önce kendini düşün” diyenleri ödüllendirir.Terfiler, primler, fırsatlar…Ve bir süre sonra bu, hayatta kalma değil, ilerleme stratejisi gibi görünür.

6️⃣ Empati Eksikliği ve Farkındasızlık

Bazen bencillik kötü niyetten değil, farkındalıksızlıktan gelir.Başkalarının ne hissettiğini “okumayı” hiç öğrenmemiştir.Bu, gece modunu bilmeyen parlak ekran gibi:Yanlış niyet yoktur, ama etrafındakileri rahatsız eder.

Peki çözüm ne?Varsayılan ayarlarımızı değiştirmek.

Bu kolay mı? Hayır.Ama mümkün.Tıpkı telefonun ayarlarını açıp yeni bir mod seçmek gibi:

• Fark Et: Otomatikleştiğin anı yakala.

• Kaynağı Bul: Hangi korku, hangi alışkanlık, hangi sistemden geliyor?

• Modu Değiştir: “Önce ben” yerine “hem ben hem biz” yaklaşımını seç.

Unutma…Varsayılan ayarlarını değiştirmek, insan olmanın yazılım güncellemesidir.Ve güncelleme geldiğinde,sistem daha sağlıklı, ilişkiler daha güçlü çalışır.